Bij de 17e zondag door het jaar (A-cyclus)
Koning Salomo wordt door God geprezen
om de goede keuze die hij maakt
om een onderscheid te maken tussen goed en kwaad,
om onderscheid te zien tussen recht en onrecht.
God geeft aan koning Salomo wijsheid en onderscheidingsvermogen.
Ook wij bidden als christenen vaak om de geest van onderscheiding,
dat wij de goede keuze zouden maken.
Ons leven, onze wereld, onze gedachten,
worden nu eenmaal bewoond door goede, maar ook door kwade geesten.
Een meester in het onderscheiden van verscheidene geesten
is Ignatius van Loyola, de bezieler en stichter van de jezuïeten.
Zo lezen we in zijn autobiografie:
“Toch was er een verschil.
Was hij namelijk met zijn gedachten bij dat van de wereld
dan vond hij daar wel veel behagen in,
maar liet hij het ten slotte vermoeid los
dan voelde hij zich dor en ontevreden.
Bedacht hij daarentegen hoe het zou zijn
om enkel plantaardig voedsel te eten
en om ook al die overige gestrengheden te verrichten
waarvan hij gezien had dat de heiligen die hadden gedaan,
dan vond hij niet alleen troost
zolang hij daar in gedachten mee bezig was,
maar bleef hij ook tevreden en opgewekt nadat hij ze had losgelaten.
Maar hij schonk daar geen aandacht aan
en kwam er niet toe dieper in te gaan op dat verschil,
totdat hem op een keer de ogen een beetje opengingen
en hij zich over dat onderscheid begon te verwonderen.
Toen begon hij erover na te denken
en op grond van zijn ervaringen kwam hij tot het inzicht
dat sommige gedachten hem in droefheid achterlieten,
andere daarentegen in blijdschap.
Zo leerde hij beetje bij beetje
de verschillende aard kennen van de geesten waardoor hij bewogen werd:
de een van de duivel, de ander van God.”
(Uit het Verhaal van de pelgrim, nr. 8)
Het goede is er om erop in te gaan,
het kwade is er om ertegen in te gaan.
Graag verwijs ik naar een heel oud symbool, de Hamsahand,
met een oorsprong van duizenden jaren geleden
in het verre Mesopotamïe (het huidige Irak) uit de moedergodincultus.
Men gelooft dat het symbool is gemaakt door de Feniciërs
die het als amulet gebruikten, een bescherming
tegen het kwaad en het ‘boze oog’,
de oerangst die in bijna alle culturen heeft bestaan.
Daarom komt de Hamsahand voor in alle religies van het Midden-Oosten,
want in elke religie is er namelijk sprake van een tweedeling
tussen het goede en het slechte.
De Hamsahand werd in het jodendom ‘hand van Mirjam’,
in het christendom ‘hand van Maria’
en in de islam ‘hand van Fatima’ genoemd.
In de Hamsahand is vaak ook een blauwe Nazar te vinden,
een oog dat bescherming biedt tegen het kwade oog.
De Hamsahand die naar boven gericht is, is een teken tegen het kwaad
en staat voor bescherming tegen negatieve gedachten.
De Hamsahand die naar beneden gericht is,
staat voor overvloed en goedheid,
een gastvrije uitnodiging om goed te doen.
Mochten ook wij met een geest van onderscheiding
het verschil blijven zien tussen goed en kwaad.
De paus leert ons te bidden
om de genade van gemeenschappelijke onderscheiding,
zeker nu naar aanleiding van de komende synode over synodaliteit:
“Wij staan voor U, Heilige Geest, in Uw naam komen we samen.
U die onze raadgever bent, kom tot ons, sta ons bij, woon in onze harten.
Leer ons wat we moeten doen
en toon ons de weg die we samen moeten volgen.
Behoed ons ervoor, kwetsbaar en zondig als we zijn,
de richting kwijt te raken en verwarring te veroorzaken.
Laat niet toe dat onwetendheid ons op het verkeerde pad brengt.
Geef ons de gave van onderscheiding:
dat we ons laten leiden door wat waar en goed is
zonder dat vooroordelen onze daden beïnvloeden.
Breng ons tot eenheid in U:
dat waarheid en gerechtigheid ons tot gids zijn
op de weg naar het eeuwig leven.
Dit vragen we U, Heilige Geest, U die werkt in alle tijden en alle plaatsen,
in gemeenschap met de Vader en de Zoon,
in de eeuwen der eeuwen. Amen.”